Μέθοδοι Διδασκαλίας
Η πλέον σημαντική παράμετρος στον προσδιορισμό ενός καλού και αποδοτικού εκπαιδευτικού προγράμματος είναι η δημιουργία σωστών εκπαιδευτικών αντικειμένων και ανάλογης προσέγγισης διδακτικών μεθόδων.
O ορισμός του εκπαιδευτικού αντικειμένου σύμφωνα με τη βιβλιογραφία είναι: «η απόδοση που θα θέλαμε να είναι ικανοί οι φοιτητές να επιδείξουν πριν τους θεωρήσουμε ικανούς».
Με άλλα λόγια πρέπει να προσδιορίζονται σωστά οι μαθησιακοί στόχοι αλλά και ο τρόπος μέσω του οποίου θα επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι.
Εντούτοις, η έννοια της εκπαίδευσης συγχέεται με την έννοια της διδασκαλίας και σπανιότερα με την μόρφωση την κατάρτιση και την μάθηση.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Μουντοκαλάκη (στο βιβλίο του Ιατρική Εκπαίδευση, Εκδόσεις Παρισιάνου 2019):
διδασκαλία είναι η διαδικασία της μετάδοσης γνώσεων από τον καθηγητή στον φοιτητή, γνώση είναι το να γνωρίζει κάποιος ένα συγκεκριμένο περιεχόμενο, μόρφωση το σύνολο των γνώσεων που αποκτά κάνει σε διάφορους χώρους, ενώ κατάρτιση είναι η εκπαίδευση, δηλαδή η συστηματική διαδικασία μετάδοσης γνώσεων και ανάπτυξης δεξιοτήτων σε συγκεκριμένο τομέα.
Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη τους παραπάνω ορισμούς η επιθυμητή εκπαίδευση στα πλαίσια ενός προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών όπως το ΠΜΣ «Φυσικές Αρχές Βιοιατρικής Απεικόνισης και Ακτινοπροστασία» οφείλει να είναι η τροποποίηση της συμπεριφοράς προς επιθυμητή κατεύθυνση μέσω εξειδικευμένων γνώσεων. Η τροποποίηση της συμπεριφοράς πρέπει να μην περιορίζεται στην μετάδοση γνώσεων αλλά να συμπληρώνεται και με την απόκτηση δεξιοτήτων και κριτικής αξιολόγησης και σκέψης για την χρήση αυτών των δεξιοτήτων στην κλινική πράξη.
Η Φοιτητοκεντρική μάθηση και διδασκαλία παίζει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση των κινήτρων των φοιτητών, στην αυτοαξιολόγηση τους και στην ενεργή συμμετοχή τους στη μαθησιακή διαδικασία. Αυτό συνεπάγεται μία συνεχή παρακολούθηση της εφαρμογής των Προγραμμάτων Σπουδών και της αξιολόγησης των αποτελεσμάτων τους.
Εκπαιδευτικό υλικό-Διδασκαλία
Οι διαλέξεις των Μαθημάτων είναι προσαρμοσμένες στο γνωστικό επίπεδο των φοιτητών. Οι διδάσκοντες έχουν ενημερωθεί πριν τη διάλεξή τους για το γνωστικό υπόβαθρο των φοιτητών, ώστε να προσαρμόσουν ανάλογα και το περιεχόμενο της διάλεξής τους και παραδίδουν όλο το εποπτικό υλικό στη Γραμματεία, ώστε έγκαιρα να αναρτηθεί στο MS TEAMS ή στο e class.
Οι τρόποι παράδοσης είναι κυρίως οι διαλέξεις πρόσωπο με πρόσωπο. Εκπαιδευτικά βίντεο και λοιπό εκπαιδευτικό υλικό είναι ενσωματωμένα εκτός και εκτός διαλέξεων.
Η διδασκαλία γίνεται υπό τη μορφή ακαδημαϊκών διαλέξεων, κλινικών φροντιστηριακών ασκήσεων, μελέτης και ανασκόπησης της βιβλιογραφίας και πρακτικής εξάσκησης ανάλογα με το αντικείμενο σπουδών. Σε όλες τις ενότητες, χρησιμοποιούνται οι μέθοδοι των ομαδικών συμβουλευτικών συναντήσεων, των ομάδων εργασίας και της επίλυσης πραγματικών προβλημάτων που ενθαρρύνουν την ανατροφοδοτική μάθηση.
Στα μαθήματα γίνεται χρήση τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνιών, υπάρχει διαδραστική ηλεκτρονική πλατφόρμα με δυνατότητα χρήσης εργαλείων πολυμέσων (ppt, video), ηλεκτρονική βάση ερωτήσεων πολλαπλής επιλογής, διαθέσιμο λογισμικό για την παρουσίαση των διαλέξεων και την προβολή διαφανειών και βίντεο. Στα περιγράμματα Μαθημάτων περιλαμβάνονται η ενδεικτική βιβλιογραφία, πληροφορίες για το μάθημα, οι διδάσκοντες, τα μαθησιακά αποτελέσματα και ο τρόπος αξιολόγησης.
Στο ηλεκτρονικό αρχείο κάθε Μαθήματος είναι επίσης αναρτημένα εκπαιδευτικά βίντεο οι διαλέξεις από επιστημονικές διαλέξεις και ό,τι άλλο κρίνει σκόπιμο ο Υπεύθυνος Μαθήματος ότι θα βοηθήσει το φοιτητή να προσπελάσει με αυτονομία τη γνώση.
Εξετάσεις-Αξιολόγηση – Τρόποι Αξιολόγησης
Βάσει των ανωτέρω η διδακτική προσέγγιση κατά τον σχεδιασμό του μεταπτυχιακού πραγματοποιήθηκε καταρχήν με τον ορισμό των εκπαιδευτικών αντικειμένων και εν συνεχεία με την επιλογή διδακτικών μεθόδων και αξιολόγησης οι οποίες κατά το δυνατόν θα προάγουν την απόκτηση δεξιοτήτων.
Πιο ειδικά σε κάθε ενότητα χρησιμοποιείται η εξής αλληλουχία:
1. Δια ζώσης μαθήματα πρόσωπο με πρόσωπο, τα οποία στο τέλος της κάθε ενότητας συμπληρώνονται με ερωτήσεις αλληλεπίδρασης - οι φοιτητές ψηφίζουν στο κινητό τους ή στον υπολογιστή τη σωστή ερώτηση (interaction questions)
2. Φροντιστηριακά εβδομαδιαία μαθήματα επίλυσης αποριών επί της διδακτέας ύλης, με συζητήσεις και λύσεις ερωτήσεων πολλαπλής επιλογής επί του θέματος.
3. Ακολουθεί εκπόνηση ατομικής εργασίας στη λογική του formative assessment (assessment for learning instead of assessment of learning), προκειμένου να εγκατασταθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο η αποκτηθείσα γνώση και να δοθεί η ευκαιρία στους μεταπτυχιακούς φοιτητές να διερευνήσουν την σχετική βιβλιογραφία. Σύμφωνα με το θέμα δίνεται και η δυνατότητα για αλληλεπίδραση με συναδέλφους (peer to peer interaction).
4. Ανάλογα με το αντικείμενο πραγματοποιούνται πρακτικές ασκήσεις και hands-on courses στα Εργαστήρια Υπολογιστών, αλλά και συμμετοχή σε εξειδικευμένα σεμινάρια κλινικής επίδειξης ή εξειδικευμένες ομιλίες και workshops. Ταυτόχρονα πραγματοποιείται κλινική επίδειξη στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας.
5. Το ΠΜΣ «Φυσικές Αρχές Βιοϊατρικής Απεικόνισης και Ακτινοπροστασία», είναι το μόνο μεταπτυχιακό πρόγραμμα που φιλοξενεί εταιρείες υψηλής τεχνολογίας του χώρου Βιοϊατρικής Απεικόνισης (Philips, Siemens, General Electric, Bioemtech κλπ), οι οποίες παρουσιάζουν τις νεότερες εξελίξεις και τις μελλοντικές εφαρμογές στους φοιτητές, προσφέροντας παράθυρο παρατήρησης στο μέλλον.
6. Τελική εξέταση (summative assessment) με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής διαβαθμισμένης δυσκολίας.
Επίσης, ενθαρρύνεται η ηλεκτρονική επικοινωνία των φοιτητών με τους διδάσκοντες ώστε να είναι δυνατή η επίλυση αποριών και θεμάτων που δεν έγιναν κατανοητά κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Ο ρόλος του ακαδημαϊκού συμβούλου είναι εξίσου σημαντικός.
Το σύνολο των διαλέξεων βιντεοσκοπείται και είναι διαθέσιμα για ασύγχρονη μάθηση και διαρκή επανάληψη και ανατροφοδότηση.
Η αξιολόγηση όπως αναφέρθηκε ανωτέρω περιλαμβάνει ανάλογα με την θεματική ενότητα/μάθημα γραπτές ή/και εκπόνηση γραπτής εργασίας, αξιολόγηση σε πρακτική εξάσκηση και ΜΔΕ.
Η αξιολόγηση των εξετάσεων και εκπόνησης γραπτής εργασίας γίνεται στην κλίμακα 0-10. Τα γενικά κριτήρια της αξιολόγησης αναλύονται στα Περιγράμματα Μαθημάτων.
Ανακοίνωση Δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων
Τα αποτελέσματα ανακοινώνονται με ευθύνη του κάθε διδάσκοντα στην ηλεκτρονική Γραμματεία και ο κάθε φοιτητής εισέρχεται στο σύστημα με τους προσωπικούς του κωδικούς και ενημερώνεται για την επίδοσή του.
Δυνατότητα επανεξέτασης εφαρμόζεται σύμφωνα με τον Κανονισμό του ΠΜΣ.
Τρόπος αξιολόγησης της Διπλωματικής εργασίας
Με την εισαγωγή των φοιτητών στο τρίτο εξάμηνο όπου καλούνται να συγγράψουν τη διπλωματική τους εργασία οι φοιτητές λαμβάνουν από τον επιβλέποντα καθηγητή συμβουλευτική καθοδήγηση. Υπάρχει αναρτημένος Οδηγός Συγγραφής Διπλωματικής Εργασίας ο οποίος περιέχει σαφείς βήμα προ βήμα οδηγίες για τη συγγραφή της διπλωματικής εργασίας.
Η διαδικασία για την αξιολόγηση της διπλωματικής περιγράφεται αναλυτικά στον οδηγό στο σημείο 8 και 9. Συνοπτικά:
Διαδικασία εξέτασης και υποβολής ΜΔΕ
Η κατάθεση του τελικού κειμένου της ΜΔΕ στον επιβλέποντα, θα πρέπει να γίνει έως τις 20 Ιανουαρίου, ώστε να υπάρχει αρκετός χρόνος για τυχόν επιμέρους διορθώσεις. Μετά την τελική έγκριση του επιβλέποντα το τελικό κείμενο της ΜΔΕ περνάει από έλεγχο λογοκλοπής. Το επιτρεπτό όριο λογοκλοπής είναι έως και 25%. Σε περίπτωση που κάποιος δεν περάσει τον έλεγχο λογοκλοπής θα έχει χρόνο να προχωρήσει σε διορθώσεις.
Η παρουσίαση της ΜΔΕ πραγματοποιείται σε καθορισμένη από τη γραμματεία του ΠΜΣ ημερομηνία, συνήθως ένα μήνα μετά την προθεσμία κατάθεσης των διπλωματικών. Η ΜΔΕ αξιολογείται από τριμελή εξετατική επιτροπή που περιλαμβάνει και τον επιβλέποντα.
Βαθμολόγηση της ΜΔΕ
Ο βαθμός που θα προκύψει από την αξιολόγηση της ΜΔΕ αντιπροσωπεύει περίπου το 1/3 του συνολικού βαθμού που θα λάβετε στο ΠΜΣ (30 ECTS).
Η ΜΔΕ βαθμολογείται από μηδέν (0) έως δέκα (10), με ελάχιστο βαθμό επιτυχίας το πέντε (5). Σε περίπτωση απόρριψης της ΜΔΕ καθορίζεται από τη ΣΕ νέα ημερομηνία αξιολόγησης, τουλάχιστον τρεις (3) μήνες μετά την πρώτη κρίση.
Κατόπιν της έγκρισής της από την Επιτροπή, αναρτάται υποχρεωτικά στο διαδικτυακό τόπο του Ιδρυματικού Αποθετηρίου του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας http://ir.lib.uth.gr και του ΠΜΣ.
Αξιολόγηση της ποιότητας του διδακτικού έργου
Στο τέλος κάθε διδακτικής ενότητας οι φοιτητές λαμβάνουν ερωτηματολόγιο αξιολόγησης μαθήματος με το οποίο καλούνται να αξιολογήσουν το μάθημα που παρακολούθησαν. Η ΜΟ.ΔΙ.Π του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας έχει ενιαίο σύστημα αξιολόγησης Μαθημάτων το οποίο χρησιμοποιείται και για τα Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών.Η αξιολόγηση ενός προγράμματος σπουδών από τους φοιτητές, προκειμένου να είναι δυνατή η εξαγωγή σχετικών συμπερασμάτων και η πραγματοποίηση διορθωτικών κινήσεων και παρεμβάσεων, αποτελεί προϋπόθεση κομβικής σημασίας για την επίτευξη των μαθησιακών στόχων που έχουν προκαθοριστεί για το πρόγραμμα σπουδών.
Εντούτοις, προκειμένου να είναι επιτυχής η διαδικασία αυτή πρέπει να πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Α. Η αξιολόγηση οφείλει να λαμβάνεται υπ’ όψη σε τακτά χρονικά διαστήματα και ιδιαίτερα σε μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών που συνήθως αποτελούνται από ξεχωριστές μαθησιακές ενότητες η αξιολόγηση πρέπει να πραγματοποιείται στο τέλος της κάθε ενότητας ώστε τα αποτελέσματα να είναι κατά το δυνατόν πιο αντιπροσωπευτικά.
Β. Πρέπει να εξασφαλίζεται η μέγιστη δυνατή συμμετοχή των φοιτητών
Γ. Η αξιολόγηση πρέπει να μπορεί να πραγματοποιείται για κάθε διδάσκοντα ξεχωριστά.
Δ. Η εξαγωγή των αποτελεσμάτων οφείλει να γίνεται με ευκολία και επαναληψιμότητα.
Ε. Η αξιολόγηση πρέπει να πραγματοποιείται ανώνυμα.
Το σύστημα αξιολόγησης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας το 2021 (λόγω κορονωιού) ξεκίνησε να πραγματοποιείται κεντρικά, σε προκαθορισμένα χρονικά σημεία με αποστολή των σχετικών συνδέσμων αξιολόγησης αποκλειστικά στα ιδρυματικά e-mail. Βασίζεται σε προκαθορισμένο ερωτηματολόγιο το οποίο δεν δύναται να παραμετροποιηθεί και να εμπλουτιστεί με νέες ερωτήσεις και δεν διαθέτει τη δυνατότητα αξιολόγησης περισσοτέρων από έναν διδασκόντων ανά μάθημα.
Η συντονιστική επιτροπή κατόπιν διεξοδικής και αναλυτικής συζήτησης και λαμβάνοντας υπόψιν τους συγκεκριμένους περιορισμούς οι οποίοι έχουν προκύψει από την χρήση του κεντρικού συστήματος αξιολόγησης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, αποφάσισε την δημιουργία ενός συστήματος αξιολόγησης που θα βασίζεται στην εφαρμογή teams για τους παρακάτω λόγους:
-
Είναι πιο εύκολη στην χρήση και επιτρέπει την πλήρη παραμετροποίηση των ερωτηματολογίων σύμφωνα με τις ανάγκες του μεταπτυχιακού
-
επιτρέπει την εισαγωγή πολλαπλών αξιολογούμενων διδασκόντων
-
επιτρέπει την χρήση της σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή
-
επιτρέπει την εξαγωγή των αποτελεσμάτων με ευκολία
-
ο σύνδεσμος αξιολόγησης αποστέλλεται συνημμένος σε όλες τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις.
Με το ανωτέρω σύστημα αξιολόγησης η συμμετοχή των φοιτητών φτάνει το 80%.